Türkiye ile İtalya ortasında birincisi 2008’de İzmir’de, ikincisi 2012’de Roma’da düzenlenen hükümetler ortası tepe toplantısının üçüncüsü yarın Ankara’da yapılacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konut sahipliğindeki tepe için İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin, kabinesinden Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, İçişleri Bakanı Luciana Lamorgese, Savunma Bakanı Lorenzo Guerini, Ekonomik Kalkınma Bakanı Giancarlo Giorgetti ve güçten sorumlu Ekolojik Dönüşüm Bakanı Roberto Cingolani ile yarın Ankara’da olması bekleniyor.
3. Türkiye-İtalya Hükümetler Ortası Tepe’de, karşılıklı ticaret hacmi 23 milyar doları bulan iki ülke münasebetlerinin siyasi ve ekonomik boyutlarıyla ele alınmasının yanı sıra Ukrayna savaşı, savaşın yol açtığı güç ve besin krizi, sistemsiz göç ve Libya üzere milletlerarası alanlarda öne çıkan hususların görüşülmesi bekleniyor.
G7, Avrupa Birliği Önderler Doruğu ve NATO Doruğu’nun çabucak ardından gerçekleşecek Türkiye-İtalya tepesi öncesinde, iki ülke bağlantılarını yakından takip eden uzman isimler, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
ZİRVE TOPLANTILARININ YAPILMASINA ÖNCÜLÜK EDEN İSİM: MARSİLİ
İtalya’nın 2004-2010 yıllarında Ankara Büyükelçisi olarak vazife yapan ve o periyot iki ülke ortasında tepe toplantılarının başlamasında öncü rol oynayan Carlo Marsili, “Kasım 2008’de İzmir’de birinci İtalyan-Türk hükümetler ortası tepenin düzenleyicisi olduğum için memnunum. O periyot Silvio Berlusconi hükümeti vardı ve İtalyan hükümetinin yarısı bu tepe için gelmişti.” dedi.
Marsili, o devir bu tepeyi her yıl devam ettirme isteği olduğunu lakin bu formda gelişmediğini belirterek “Şimdi üçüncüsünün arifesindeyiz. Çok kıymetli bir tepe. Zira Türk-İtalyan bağlantıları çabucak hemen her alanda tekrar başlamalı bu tepeyle. Tıpkı vakitte bu tepe, çabucak Madrid’deki NATO Tepesi sonrasında gerçekleşmesi sebebiyle bir fırsat teşkil ediyor.” diye konuştu.
Türkiye-İtalya bağlarında genel gidişatın iki taraf için de her vakit verimli olduğunun altını çizen Marsili, “Özellikle iktisat alanında, büyük maksatlara ulaşma gayesi vardır ki ikili dış ticaret hacmi 22-23 milyar dolar düzeylerinde şu anda. Bunun daima daha da büyümesinden konuşulur. Bununla birlikte Türkiye’de yatırım yapan İtalyan firmaların sayısı artarken, tıpkı biçimde İtalya’da da Türk girişimcilerin sayısı artmaktadır.” sözlerini kullandı.
LİBYA VE GÜÇ KONULARI
Emekli Büyükelçi, bunların dışında iki ülkenin birlikte ele alması gereken kimi siyasi hususlar olduğunu lisana getirerek “Libya üzere. Libya’da Türkiye de İtalya da tıpkı hükümeti, Trablus’u destekliyor, Libya’daki durum son derece bilinmeyen ve bloke olmuş vaziyette. Bir biçimde bu blokajın kaldırılması gerekecek. Türkiye ve İtalya’nın, bu hususta çok şey yapabileceğine inanıyorum ki Türkiye’nin güçlü bir mevcudiyeti de bulunuyor şu anda.” halinde konuştu.
İtalya ve Türkiye’nin çıkarlarının büyük ölçüde Doğu Akdeniz’e odaklandığını lisana getiren Marsili, burada güç bölümünde arama faaliyetlerini düzenlemenin kelam konusu olduğunu, burada herkese yer olduğunu, hasebiyle Türkiye ve İtalya’nın güç aramada iş birliği yapabileceğini fakat Kıbrıs probleminin bu noktada bir yük olduğunu kaydetti.
Marsili, şöyle devam etti:
“NATO Tepesi çerçevesinde bulunduğum Madrid’de de açık halde söylediğim üzere, Kıbrıs sorunu yalnızca orada iki farklı hükümran devlet olduğu prensibinin kabulüyle çözülebilir. Kıbrıs’ın birleşmesine dair her türlü müzakere süreci, iki başka hâkim varlığın tanınmasından başlamalıdır. Bu biçimde muahede olabilir. Ya bu yapılır ya da aksi takdirde, Kıbrıs sorunu AB ile bağlantılarda ve Akdeniz’e dair süreçte her vakit bir yük olmayı sürdürecektir. Bu da önemli bir yanılgı olur.”
Türkiye ile İtalya bağlarında düğümlenmiş üzere gözüken mevzuların aslında öteki AB üyelerini içine alan problemler olduğunu vurgulayan Marsili, şunları kaydetti:
“Çözüm için çalışılmaya devam edilmeli. İkili seviyede hangi mevzuda daha çok sonuç alınabilir? Bu natürel ki Libya olabilir. Libya’da Türkiye’nin büyük çıkarları ve askeri varlığı var lakin İtalya için de büyük ehemmiyet taşıyan bir ülkeden bahsediyoruz. Libya çabucak karşımızda, her vakit ayrıcalıklı bir bağlantıya sahip olduğumuz ülke. Savunulması gereken büyük çıkarlar kelam konusu. Libya konusunda hem Türkiye’nin hem İtalya’nın emsal siyasetler izlediği düşünülürse bu çıkarlar, birlikte kıymetlendirilebilir, ortak muahedeler olabilir.”
İTALYAN AKADEMİSYEN GİANNOTTA
Uzun yıllar Türkiye’de yaşayan ve farklı üniversitelerde öğretim üyesi olarak misyon yapan Valeria Giannotta da 10 yıl ortadan sonra Türkiye-İtalya doruğunun düzenlenmesine ait, “Bu tepeyi 10 yıl bekledik lakin bunda bir kasıt olmadığını düşünüyorum zira diplomatik, siyasi ve toplum seviyesinde, Türkiye ve İtalya, her vakit çok güçlü ve çok müspet ikili alakalara sahip olageldi.” dedi.
Zirveler ortasında bu kadar mühlet geçmesinin bir nedeninin de İtalyan siyasetinde bu müddette pek çok farklı hükümetin misyon yapması hasebiyle dalgalı bir seyrin ortaya çıkması olduğunu anlatan Giannotta, “Ankara’daki ortam son derece olumlu. İtalyan heyeti, büyük heyecanla bekleniyor. Türkiye ile İtalya ortasında çok fazla bir sorun olmadığını biliyoruz. Ekonomik ve siyasi açılardan iki ülke de birebir noktada. İki ülke ortasında sahiden bir sürtüşme konusu yok. Genel açıdan Draghi’nin açıklaması sonrasında maalesef geçen yıl yaşanan kriz de aşılmış üzere görünüyor. O da geçmişte kaldı.” diye konuştu.
“ZİRVEDE LİBYA, DOĞU AKDENİZ VE GÜÇ SICAK KONULAR”
Zirvede öne çıkacak hususların neler olacağı sorusuna Giannotta, “Libya, Doğu Akdeniz, güç sıcak bahislerden. Bugünlerde tüm Avrupa ülkeleri güç kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışıyor. Türkiye güç hub’ı rolü oynuyor. Değerli bir güç koridoru.” cevabını verdi.
Giannotta, gücün haricinde savunma ve güvenlik hususlarının da tepenin gündeminde olacağını belirterek “İtalya ve Türkiye, Akdeniz havzasında birebir tehditlerle karşı karşıya. Göç konusu, terör, insan kaçakçılığı, uyuşturucu kaçakçılığı üzere. Ekonomik seviyede esasen bir sorun olmadığını biliyoruz. İkili ticaret hacmi 23 milyar doların üzerinde ve ortak maksat bunu 30 milyar dolara çıkartmak. Türkiye’de 1500’den fazla İtalyan şirketi faaliyet gösteriyor ve CESPI’nin anketine nazaran İtalyan iş insanları son derece mutlular bu yatırımlardan.” biçiminde konuştu.
Türkiye’nin üçüncü ülkelere yatırım konusunda bir nevi temas koridoru üzere olduğunu anlatan Valeria Giannotta, “Bu hem pozisyonu hem iş hem de etrafı prestijiyle bu türlü. Hasebiyle gerçekleşecek bu tepenin genel havasını son derece müspet buluyorum. Çok şaşırtan bir şeyle karşılaşmayacağız.” sözlerini kullandı.